Ropa, gaz, OZE, atom i paliwa kopalne to najważniejsze źródła energii w UE. Jak wygląda ich zużycie, jakie są ceny i od czego zależą? Zapraszamy do artykułu Bartka, który wyczerpująco odpowiada na te pytania.
Skąd bierze się nasza energia?
Miks energetyczny to określenie na zestaw źródeł energii, które wykorzystujemy. W Unii Europejskiej, w 2020 roku szczególnie ważne było 5 z nich:
Ropa naftowa i produkty ropopochodne
Były źródłem 34,5% energii wykorzystywanej w UE. Kraje, w których mają one największy udział w produkcji energii to Cypr (87,1%) i Malta (86%). W Polsce z tego źródła pochodzi około 28,8% energii. Najmniejszą ilość ropy wykorzystuje Estonia — ten surowiec pokrywa tylko 5,2% generowanej energii.
Gaz ziemny
Średnia jego wykorzystania w UE to 23,7%. Włochy to kraj, w którym ten surowiec zapewnia aż 40,5% potrzebnej energii. Polska pozyskuje z gazu ziemnego ok. 16,9%. Z kolei wspomniany wcześniej Cypr nie używa go w ogóle.
Energia odnawialna / OZE
OZE w Unii Europejskiej stanowi średnio 17,4% pokrycia zapotrzebowania na energię, gdzie liderem w jej wytwarzaniu jest Szwecja (48,6%), w Polsce energie odnawialne pokrywają zaledwie 12,5% zapotrzebowania energetycznego. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o OZE, zajrzyj do naszego poprzedniego artykułu.
Atom / energia jądrowa
Pokrywa zaledwie 12,7% zapotrzebowania UE na energię. W tej gałęzi energetyki niedościgniętym zawodnikiem jest Francja i jej 56 reaktorów, odpowiadających za średnio 41% zapotrzebowania energetycznego tego kraju. W przypadku wielu krajów (w tym Polski) ten typ źródła zasilania zaczyna być dopiero tworzony. Wiele krajów wciąż nie jest przekonanych do atomu i opiera się na innych źródłach.
Niedawno rozprawialiśmy się z mitami dotyczącymi atomu, zajrzyj do naszego artykułu.
Paliwa kopalne
Paliwa stałe pokrywają średnio 11,5% zapotrzebowania UE, z czego Polskie kopalnie odpowiadają za produkcję aż 40,7%. Węgiel stanowi również największy udział w energetyce naszego kraju.
W większym stopniu od nas wykorzystują go tylko Estończycy. W tym kraju pokrycie energetyczne z paliw stałych wynosi aż 53,1%, co w połączeniu z OZE (27,4%) stanowi aż 80,5% energii produkowanej w tym kraju.
Ceny energii w UE
Jak wyglądają ceny energii elektrycznej i gazu w UE? Eurostat przedstawił już część statystyk (za 2 kwartał 2021) dotyczących wydatków na energię w krajach UE wyrażonych w EUR/100 kWh.
Dla gospodarstw domowych:
- Ceny energii elektrycznej były najwyższe w Danii (34 EUR za 100 kWh) i Niemczech (32 EUR), natomiast najniższe ceny odnotowano na Węgrzech (10 euro za 100 kWh) i w Bułgarii (11 EUR). Średnia UE wynosiła 23,5 EUR, a w Polsce 15,7 EUR.
- Gaz ziemny — średnia UE to 7,8€. Najwięcej płacono w Szwecji (19 EUR za 100 kWh) a najmniej na Węgrzech (3 EUR za 100 kWh), Chorwacji, Litwie, Słowacji i Łotwie (po 4 EUR za 100 kWh). W Polsce było to 4,7 EUR.
Dla konsumentów niebędących gospodarstwami domowymi:
- Ceny energii elektrycznej w drugim półroczu 2021 r. wahały się od 22 EUR za 100 kWh w Grecji do 8 EUR za 100 kWh w Finlandii.
- Gaz ziemny — średnia UE to 4,2 EUR, zaś Polski 4,1 EUR. Ceny były najwyższe w Finlandii (10 EUR za 100 kWh), Szwecji i Danii (po 8 EUR za 100 kWh), a najniższe w Czechach, Słowacji, Belgii, Portugalii i Hiszpanii (po 3 euro za 100 kWh).
Czego statystyki Ci nie powiedzą
Dane za 2020 rok są w pewnym sensie szczególne. W 2020 r. UE wyprodukowała około 42% własnej energii (o 2% więcej niż w 2019 r.), a 58% pochodziło z importu. Ten spadek importu jest częściowo związany z kryzysem gospodarczym związanym z COVID-19. Pełne dane za 2021 rok wciąż nie są dostępne w Eurostacie. Musimy na nie jeszcze trochę poczekać.
2022 będzie inny. Pandemia COVID-19 już „za nami”, ale to nie koniec problemów. W obecnym roku duże problemy spowodowała agresja Rosji na Ukrainę i ekonomiczne potyczki z tym związane. Dotyczy to m.in. cen gazu ziemnego, którego Rosja była głównym eksporterem. Poniżej widzimy graf, jak w czasie zmieniały się ceny gazu i ropy naftowej:
Od razu w oczy rzuca się niebieska kreska na środku — to nie błąd a prawdziwa statystyka z TradingEconomics. Krach na giełdzie „czarnego złota” spowodowany koronawirusowym lockdownem, przez który wszyscy siedzieli w domach, co zmniejszyło zapotrzebowanie na to paliwo. Po wyjściu z domów cena baryłki ropy wróciła do swojej wartości, a nawet ją prawie podwoiła w marcu, zaraz po ataku Rosji na Ukrainę.
Ceny węgla również nie wytrzymały zmian, i w czerwcu 2020 roku podobnie jak ropa, spadł on do historycznie niskich wartości. Kosztował on wtedy około 50 USD/tonę. Od wybuchu wojny pod koniec lutego 2022 jego cena kształtuje się na poziomie średnio 365 USD/t. Co oznacza ponad 7-krotny wzrost wartości tego zasobu energetycznego.
Problemy energetyczne w 2022 roku, dotyczyły również atomu. Część reaktorów atomowych we Francji zostało wyłączonych przez remont, z kolei inne miały problemy z powodu suszy. Ograniczała ona dostęp do wody, która jest wykorzystywana do chłodzenia bloków generatorów. Spowodowało to, że ilość energii produkowana przez nie gwałtownie się zmniejszyła.
Sytuacja geopolityczna to kontekst, same tabelki to tylko ciągi cyferek.
Podsumowanie
Energetykę UE czeka wiele wyzwań związanych z obecną sytuacją wywołaną przez pandemię COVID-19 i działania wojenne Rosji. Czas pokaże, czy była to szansa na budowanie czystszego świata.
I’m wearing dark glasses today because I’m seeing the future and it’s looking very bright.
~David Lynch
