Weryfikowanie informacji jest jednym ze sposobów identyfikowania i zwalczania fałszywych informacji. Podstawowa wiedza na ten temat pozwala ograniczać ryzyko natrafienia na nieprawdziwe czy mocno subiektywne dane. W dobie materiałów tworzonych przez boty piszące całe artykuły i oprogramowania „deep fake” potrafiącego zmanipulować treści audiowizualne warto wyrobić sobie nawyk sprawdzania informacji.
Poniższe kroki pomogą oddzielić przysłowiowe „ziarno od plew”, czyli odróżnić informacje wiarygodne od mało rzetelnych.
Krok pierwszy – Sprawdź informacje o autorze
Wiarygodna informacja ma podanego autora treści. Bez podania autorstwa trudno zweryfikować, kim jest dany autor, jaki ma dorobek i kompetencje oraz jego powiązania z innymi podmiotami. Dzięki identyfikacji autora można również skontaktować się z nim i dowiedzieć się, skąd pozyskał informacje.
Krok drugi – Sprawdź informacje o źródle
Równie ważne, jak określenie autora treści, jest miejsce, gdzie została opublikowana informacja. W tym celu sprawdź zakładkę „O nas” (lub inną podobnego typu). W takiej zakładce powinny znaleźć się informacje na temat organizacji, redakcji czy finansowania portalu. Jest to przydatne do zidentyfikowania mniej znanych i nowych serwisów. Określenie rodzaju strony jest szczególnie istotne w kontekście coraz popularniejszych stron satyrycznych lub stron internetowych, które wyraźnie wskazują na orientację polityczną. Brak jakichkolwiek informacji identyfikujących może oznaczać, że witryna nie jest wiarygodnym źródłem informacji.
Krok trzeci – Data publikacji informacji
Kluczowym aspektem przy weryfikacji jest data opublikowania informacji. Jest to istotne w kontekście sprawdzenia aktualności stanu wiedzy. Zwróć również uwagę, czy dana informacja jest oznaczona jako materiał archiwalny oraz na ewentualne aktualizacje materiału.
Krok czwarty – Analiza tekstu
Zmanipulowane informacje często charakteryzują się emocjonalnym językiem oraz hiperbolizacją, a krzykliwe tytuły mają za zadanie przyciągnąć odbiorców. Co więcej, błędy językowe, stylistyczne bądź ortograficzne zmniejszają wiarygodność redakcji. Istotne jest również, czy autor treści odsyła do pierwotnego źródła danych.
Krok piąty – Porównuj informacje
Redundancja to jedna z cech Internetu, dlatego informacja powinna znaleźć się w kilku różnych źródłach. Znalezione dane warto sprawdzić na oficjalnych stronach instytucji. Dodatkowo dywersyfikacja źródeł pozwala na uzyskanie pełnej wiedzy na interesujący nas temat.
Krok szósty – Wykorzystaj narzędzia do weryfikacji informacji
Ze względu na rosnącą liczbę fake newsów oraz zmanipulowanych informacji w sieci, powstaje wiele funkcjonalnych narzędzi oraz organizacji fact-checkingowych. Specjalistyczne narzędzia mogą posłużyć do sprawdzenia wiarygodności treści, w tym do weryfikacji materiałów wizualnych oraz audio.
Za pomocą tych kilku kroków z pewnością analiza zweryfikowanych informacji będzie łatwiejsza. Warto zachować zdrowy rozsądek oraz wyrobić sobie nawyk sprawdzania czytanych treści, mimo że ocena wiarygodności informacji może być niełatwym i czasochłonnym zadaniem.
