Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych powstanie na mocy ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu i zacznie funkcjonować jeszcze w 2019 roku. Ma być antidotum na nielegalne działania, ale też będzie pomocny w weryfikacji podmiotów gospodarczych.
Ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu z 1 marca 2018 (Dz. U. z 2018 r., poz. 723) weszła w życie w lipcu 2018 roku. Jej celem jest przeciwdziałanie nieuczciwym praktykom w postaci prania brudnych pieniędzy i finansowania działalności terrorystycznej. Istotną zmianą jest natomiast rozszerzenie definicji beneficjenta rzeczywistego i stworzenie Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych.
Beneficjent rzeczywisty czyli kto?
Wg Ustawy beneficjent rzeczywisty to:
osoba fizyczna lub osoby fizyczne sprawujące bezpośrednio lub pośrednio kontrolę nad klientem poprzez posiadane uprawnienia, które wynikają z okoliczności prawnych lub faktycznych, umożliwiające wywieranie decydującego wpływu na czynności lub działania podejmowane przez klienta, lub osobę fizyczną lub osoby fizyczne, w imieniu których są nawiązywane stosunki gospodarcze lub przeprowadzana jest transakcja okazjonalna.
Dodatkowo, Ustawa definiuje, w oparciu o jakie dane identyfikowany będzie beneficjent rzeczywisty, w zależności od tego, kim jest ów beneficjent.
Te dane to:
w przypadku osoby fizycznej:
a) imienia i nazwiska,
b) obywatelstwa,
c) numeru Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (PESEL) lub daty urodzenia – w przypadku
gdy nie nadano numeru PESEL, oraz państwa urodzenia,
d) serii i numeru dokumentu stwierdzającego tożsamość osoby,
e) adresu zamieszkania – w przypadku posiadania tej informacji przez instytucję obowiązaną,
f) nazwy (firmy), numeru identyfikacji podatkowej (NIP) oraz adresu głównego miejsca wykonywania działalności
gospodarczej – w przypadku osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą;
2) w przypadku osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej:
a) nazwy (firmy),
b) formy organizacyjnej,
c) adresu siedziby lub adresu prowadzenia działalności,
d) NIP, a w przypadku braku takiego numeru – państwa rejestracji, rejestru handlowego oraz numeru i daty rejestracji,
e) danych identyfikacyjnych, o których mowa w pkt 1 lit. a i c, osoby reprezentującej tę osobę prawną lub jednostkę
organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej.
Identyfikacja beneficjenta rzeczywistego
Identyfikacja beneficjenta rzeczywistego czyli potwierdzenie wyżej wymienionych informacji w odniesieniu do do konkretnego podmiotu będzie leżała w gestii tzw. instytucji obowiązanych.
Instytucje obowiązane to np.
Instytucjami obowiązanymi są:
1) banki krajowe, oddziały banków zagranicznych, oddziały instytucji kredytowych, instytucje finansowe mające siedzibę
na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz oddziały instytucji finansowych niemających siedziby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
2) spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe oraz Krajowa Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa,
3) krajowe instytucje płatnicze, krajowe instytucje pieniądza elektronicznego,
4) firmy inwestycyjne, banki powiernicze,
5) spółki prowadzące rynek regulowany,
6) fundacje ustanowione na podstawie ustawy z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach
7) stowarzyszenia posiadające osobowość prawną, utworzone na podstawie ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r.
8) podmioty prowadzące działalność w zakresie gier losowych, zakładów wzajemnych, gier w karty i gier na automatach
w rozumieniu ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych
Szczegółowy wykaz podmiotów będących instytucjami obowiązanymi znaleźć można w Art. 2. 1. Ustawy. O samym fakcie weryfikacji danych dotyczących beneficjenta rzeczywistego instytucje obowiązane nie muszą informować beneficjenta.
Podmioty uwzględnione w rejestrze
Dane, jakie trafią do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR) będą dotyczyć:
spółek jawnych, spółek komandytowych, spółek komandytowo-akcyjnych, spółek z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółek akcyjnych, z wykluczeniem spółek publicznych w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych.
Z kolei, dane, jakie na temat beneficjentów będzie obejmował Rejestr to:
dane identyfikacyjne spółki (tj. nazwa (firma), forma prawna, adres, numer w KRS, NIP), a także dane identyfikacyjne beneficjenta rzeczywistego i członka organu lub wspólnika uprawnionego do reprezentowania tych spółek (imię i nazwisko, obywatelstwo, kraj zamieszkania, numer PESEL, a w przypadku jego braku data urodzenia).
Obowiązkiem zgłaszania danych do CRBR zostały obciążone osoby uprawnione do reprezentowania spółki i każdorazowo muszą zgłosić zmianę w ciągu 7 dni od dokonania wpisu w KRS. Wszystkie te dane będzie można do CRBR zgłaszać drogą elektroniczną. Spółki, które w KRS będą figurować w dniu otwarcia rejestru, będą miały pół roku na dokonanie wpisu w nim. W przeciwnym razie będą ryzykować nałożenie kar finansowych.
Dostęp do danych CRBR będzie nieodpłatny i jawny.
Pełen tekst ustawy:
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20180000723/T/D20180723L.pdf