Osoby przedsiębiorcze nie zawsze mają pomysł na własny biznes. Rozwiązaniem dla nich może być franczyza. Jakie przepisy regulują umowy podpisywane między zainteresowanymi stronami?
o to jest franczyza? To system sprzedaży towarów lub usług w ramach wielu branż (np. sieć sklepów spożywczych Topaz). Po podpisaniu umowy, franczyzodawca jest zobowiązany udostępnić pakiet franczyzowy, zaś franczyzobiorca m.in. regulować rachunki czy prowadzić działalność gospodarczą zgodnie z otrzymanymi wytycznymi. Ponieważ to właśnie umowa warunkuje, że strony będą zobowiązane do konkretnych działań, ważne jest to, by miały one świadomość, że zapisy, które znajdą się w tym dokumencie w głównej mierze zależą od nich samych. Jak to możliwe?
Franczyza a umowy nienazwane i mieszane
Jeżeli zajrzeć do np. kodeksu pracy, to bez trudu można wskazać, jakie elementy muszą zostać zawarte w umowie o pracę. Takie rozwiązanie nie jest przypadkowe – ustawodawca chroni w ten sposób pracownika przed ewentualnymi nadużyciami ze strony pracodawcy. Są jednak takie umowy, w których zawartość ustawodawca nie ingeruje przepisami. Umowa franczyzy jest tu świetnym przykładem – w kodeksach na próżno szukać szczegółowych informacji na temat tego, jakie informacje koniecznie muszą się w niej znaleźć. Właśnie dlatego mówi się, że franczyza należy do umów nienazwanych.
Wyjaśniając pojęcie „franczyza”, nie sposób nie zauważyć, że faktycznie taka umowa zawiera wiele elementów innych umów, z którymi można spotkać się na co dzień w obrocie gospodarczym. Mowa m.in. o umowie sprzedaży czy najmu. Fakt ten wpływa na to, że umowę franczyzy zalicza się również do umów mieszanych.
Kodeks cywilny to podstawa
Możliwość zawarcia umowy franczyzy została wyrażona w kodeksie cywilnym. Zgodnie z art. 353 „strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego”. To jednak nie jedyny artykuł z tego kodeksu mający zastosowanie przy zawieraniu umów franczyzy. Zapomnieć nie można o przepisach odnoszących się do sposobu zawarcia umowy czy regulujących kwestie zobowiązań stron (np. dochodzenie należności).
Choć kodeks cywilny należy uznać za zupełną podstawę, jeżeli chodzi o zawieranie umów franczyzy, to nie można zapomnieć o innych ustawach. Fakt ten wiąże się z tym, że franczyza należy do wspomnianych wyżej umów mieszanych. Oznacza to, że część przepisów znajdujących się w innych aktach prawnych również można odnieść do umowy franczyzy.
Jakie akty prawne mają znaczenie dla franczyzy?
Skoro umowa franczyzy zawiera elementy charakterystyczne np. dla umowy najmu, a franczyzobiorca otrzymuje prawo do używania choćby znaków towarowych, to istotne są regulacje zawarte w ustawie Prawo własności przemysłowej. Zapomnieć nie można, że zarówno franczyzodawca, jak i franczyzobiorca są przedsiębiorcami działającymi na własny rachunek. Dla działania na rynku znacznie ma m.in. ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
Polska jest krajem należących do Unii Europejskiej. Fakt ten wymusza implementację prawa unijnego do polskiego porządku prawnego. Z punktu widzenia osób zainteresowanych franczyzą oznacza to tyle, że umowę franczyzy regulują również akty prawa międzynarodowego. Jako przykład warto wskazać Rozporządzenie Komisji Europejskiej z dnia 22 grudnia 1999 r. w sprawie stosowania art. 81 ust. 3 Traktatu do kategorii porozumień wertykalnych i praktyk uzgodnionych.
