Szukanie przodków – źródła do genealogii żydowskiej

by Luiza Rach
0 komentarz
szukanie przodków

W trakcie przeprowadzania poszukiwań genealogicznych może okazać się, że w rodzinie obecne są żydowskie korzenie. Informacje o takich przodkach można odnaleźć w różnych źródłach internetowych. Dzisiaj przybliżę Ci kilka z nich. 

Pomimo, że wizyty w archiwach nadal są nieodłącznym elementem poszukiwań genealogicznych, coraz więcej materiałów dostępnych jest przez Internet. Można powiedzieć, że ułatwia i przyspiesza to odnajdywanie przodków, jednak żeby tak było, trzeba wiedzieć gdzie szukać. Każda historia rodzinna jest inna i będzie wymagała zajrzenia do różnych miejscW trakcie poszukiwań może okazać się, że wśród przodków znajdują się osoby wyznania mojżeszowego. Poniżej przedstawiam kilka źródeł przydatnych w genealogii Żydów polskich, z których dowiesz się więcej. 

Źródła polskie 

Wiele interesujących genealogów dokumentów jest w posiadaniu polskich archiwów, a część z nich została już zdigitalizowana i udostępniona. Oznacza to, że można zapoznać się z ich skanami bez wychodzenia z domuDo takich dokumentów można dotrzeć za pośrednictwem serwisu Szukaj w Archiwach. Umożliwia on przeszukiwanie zasobów archiwów polskich oraz obejrzenie cyfrowych wersji dokumentów. Żydowskich przodków znajdziemy tutaj przede wszystkim w tak zwanych księgach osób wyznania mojżeszowegoSą to odpowiedniki ksiąg parafialnych czy akt stanu cywilnego, a więc obejmują urodzenia, zgony i ślubyPoza tym, warto zajrzeć również do publicznych spisów ludności, jeżeli takie są dostępne dla danego terytorium. 

W archiwum Żydowskiego Instytut Historycznego znajduje się największy w Polsce zbiór archiwaliów i kolekcji związanych z historią Żydów w Polsce. Poza materiałami ciekawymi z historycznego punktu widzenia, jest tam również dokumentacja przydatna do poszukiwań genealogicznych. Wśród nich znajdują się między innymi zbiory dokumentów gmin żydowskich z wielu miast polskich, które zawierają spisy członków, księgi zaślubin czy korespondencjęNiestety online udostępniane są jedynie inwentarze, a same archiwalia można oglądać tylko w Archiwum ŻIH. Mimo to, jest to ciekawe źródło pokazujące jakiego typu materiały są dostępne. 

Jeżeli chodzi o okres drugiej wojny światowej, Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu prowadzi bazę danych więźniów obozu. Tutaj warto jednak pamiętać, że dokumentacja nie jest kompletna, ponieważ jej większa część została zniszczona. Ponadto, nie wszystkie osoby przetransportowane do obozu były rejestrowane. Mimo to, warto przeprowadzić wyszukiwanie w tej bazie. W celu uzyskania pomocy można też skontaktować się z Biurem ds. Byłych Więźniów. 

Źródła międzynarodowe 

Istnieje też wiele zasobów międzynarodowych. Co prawda zaprezentowane poniżej bazy są w języku angielskim. jednak nawigowanie w nich jest na tyle proste, że osoba nie znająca tego języka nie powinna mieć większych problemów. Zawsze można skorzystać z rozszerzenia Google Translate, które przetłumaczy dla nas całą stronę. 

Pierwsze źródło to Jewish Record Indexing – Poland. Jak sama nazwa wskazuje, jest to serwis indeksujący akta metrykalne i inne informacje dotyczące Żydów polskich. Obejmuje on m.in. zasoby Archiwów Państwowych, Żydowskiego Instytutu Historycznego czy rejestry pochówków cmentarzy żydowskich. Indeks ten można przeszukiwać za pomocą imion i nazwisk a także rejonu geograficznego, co sprawia, że jest bardziej szczegółowy niż, na przykład, wspomniane wyżej ogólnodostępne inwentarze ŻIH. Strona ta może pomóc w bardziej precyzyjnym ustaleniu, gdzie mogą znajdować się przydatne materiały, zawierające dane przodków. 

Natomiast Instytut Pamięci Męczenników i Bohaterów Holokaustu Jad Waszem w Jerozolimie to centrum upamiętniające i dokumentujące Zagładę. Gromadzi m.in. dane zamordowanych i zaginionych Żydów, informacje o transportach a także wspomnienia ocalałych. Największym zbiorem jest Centralna Baza Imion Ofiar Szoa, w której znajduje się prawie 5 milionów rekordów dotyczących ofiar Holokaustu i ich rodzin. Zawiera ona między innymi imiona i nazwiska, wykonywane zawody, a także los w trakcie wojny. 

Kolejną instytucją upamiętniającą Holokaust jest United States Holocaust Memorial Museum w Waszyngtonie. Muzeum zbiera również materiały dokumentujące przebieg Holokaustu i losy Żydów. W ich bazie znajduje się wiele unikalnych dokumentów, które mogą okazać się pomocne podczas poszukiwań genealogicznych. Są to na przykład wnioski o wydanie Kenkarty zawierające dane osób, czy rejestry ocalonych dzieci żydowskich. Wyszukiwanie jest bardzo proste, można posłużyć się imieniem i nazwiskiem, a także zawęzić wyniki ze względu na istotne daty czy lokalizację. Jest to szczególnie użyteczne na przykład kiedy mamy do czynienia z popularnym żydowskim nazwiskiem. 

Co jeszcze? 

Oczywiście nie jest to kompletna lista źródeł dostępnych Internecie. Opisane bazy są jednak dobrym punktem wyjściowym do rozpoczęcia poszukiwań, które wykraczają poza rozmowę z krewnymi i analizę domowego archiwum. Jeżeli tylko uda się odnaleźć jakąś informację, warto ją zapisać, chociażby przez zrzut ekranu, wraz z adnotacją o źródle. Dzięki temu można uniknąć jej utraty w przypadku zniknięcia strony z której pochodziła. 

Naturalnie nie każdy ma czasmożliwości czy cierpliwość, żeby samemu podjąć się podobnych poszukiwań. Tu z pomocą przyjdą osoby i firmy zajmujące się genealogią i odkrywaniem rodzinnych historii. Jeżeli wiemy lub podejrzewamy, że wśród naszych przodków są Żydzi można też zwrócić się o pomoc do instytucji, które specjalizują się w podobnej tematyce. W tym przypadku mogą pomóc między innymi Centrum Informacji Historycznej przy Muzeum POLIN w Warszawie czy Dział Genealogii Żydowskiego Instytutu Historycznego. 

You may also like