Celem każdego wywiadu gospodarczego jest zdobycie pożądanej informacji oraz danych bez względu na charakter zleceniodawcy. Niezależnie czy jest to przedsiębiorstwo, osoba prywatna czy instytucje państwowe. Wywiad gospodarczy jest niezwykle ważnym narzędziem do analizy wiarygodności kontrahenta, firmy lub osoby. Przekazanie informacji z należytym wyprzedzeniem zapewni optymalne wykorzystanie ich dla osiągnięcia własnych korzyści. Korzyści te można rozumieć między innymi jako wyprzedzenie firmy konkurencyjnej we wprowadzeniu nowej usługi czy produktu na rynek, możliwości ekonomiczne oddziaływania na inne państwo czy zredukowanie ryzyka współpracy gospodarczej.
Wywiad w otwartych źródłach
W czasach, kiedy Internet nie śnił się nawet największym wizjonerom, skuteczny wywiad gospodarczy przeprowadzany był jedynie przez specjalnie wyszkolonych ludzi i służby wywiadowcze, które swoje sposoby pozyskiwania informacji wykorzystywali np. “w terenie”. Według zastępcy szefa wywiadu sił morskich USA w czasach II Wojny Światowej 95% informacji pozyskiwano właśnie ze źródeł otwartych, 4% ze źródeł pół oficjalnych, a jedynie 1% ze źródeł tajnych. Z biegiem czasu pojawienie się nowych technologii tylko usprawniło i wyrównało możliwości konkurentów i innych państw w pozyskiwaniu niezbędnych danych, a na znaczeniu zyskał niebagatelny proces weryfikacji. Bowiem ilość informacji jest olbrzymia i wciąż narasta.
Jak wielu może się wydawać pozyskiwanie informacji gospodarczej nie odbywa się jedynie z tajnych źródeł informacji przez służby śledcze. W dobie tak rozwiniętych technologii wywiad gospodarczy przeprowadzany jest przez wykwalifikowanych pracowników firm analitycznych, agencji detektywistycznej czy badaczy rynku i dziennikarzy śledczych oparty na danych z otwartych źródłach czyli OSINT (ang. open source intelligence). Przy wykorzystaniu odpowiednich procesów wyszukiwania jesteśmy w stanie dotrzeć do danych, które na pozór mogą okazywać się trudno dostępne czy niejawne. Tak oto Internet okazuje się być “kopalnią wiedzy” do pozyskiwania informacji o osobach czy firmach. Warto jednak ostrożnie podchodzić do stwierdzenia, że znajdziemy tam wszystko, czego chcemy. A jeśli już – należy wiedzieć, że bardzo ważna jest poprawna weryfikacja znalezionych danych. To clou wywiadu gospodarczego, przeprowadzanego metodą OSINT.
Gdzie szukać i jak szukać?
Stawiając pierwsze kroki w białym wywiadzie w kontekście weryfikacji kontrahenta warto mieć świadomość, że podstawą jest odpowiednia kwerenda w wyszukiwarkach. Nie bez powodu użyłam tu liczby mnogiej, ponieważ trzeba wiedzieć, że nie tylko Google sprawdzi się jako źródło danych. Wykorzystanie alternatywnych wyszukiwarek, pozwoli dotrzeć do informacji, których Google nie indeksuje. Kolejnym etapem jest ustalenie strategii wyszukiwania oraz dobór odpowiednich słów kluczowych, które zaoszczędzą czas i pozwolą dotrzeć do pożądanych informacji. Ponadto wykorzystanie odpowiednich mechanizmów czy wtyczek dla wyszukiwarek spowoduje, że nasz research staje się jeszcze bardziej skuteczny.
Należy mieć świadomość, że na rynku dostępne są także dedykowane narzędzia, które usprawnią i przyspieszą wyszukanie oraz weryfikację danych. Do takich narzędzi należą portale z informacjami gospodarczymi. Gromadzą one wszystkie źródła związane z działalnością firm oraz zarządów w jednym miejscu. Jesteśmy w stanie zweryfikować sieć powiązanych spółek, przekształcenia, wpis na listy sankcyjne czy zadłużenie. Weryfikując kontrahenta metodą białego wywiadu, dowiemy się też z jakim opóźnieniem dana firma zalega z należnościami czy inne istotne informacje, które mogłyby wpływać na późniejszą współpracę z taką firmą.
Informacja w mediach społecznościowych
Jeśli weryfikujemy osobę prywatną bardzo ważnym narzędziem okazują się media społecznościowe. Przy zastosowaniu metody SOCMINT (jako jedną z gałęzi OSINT-u, więcej w tym artykule), jesteśmy w stanie pozyskać wiele informacji. Między innymi o historii i stylu życia weryfikowanej osoby, zatrudnieniu, powiązaniach, relacjach z osobami. Taką metodę często stosują agencje detektywistyczne. Dostarczone przez nich dane mogą być dowodem w sprawach sądowych. Przydatnym programem do wydobycia informacji jest Maltego, który gromadzi oraz monitoruje wszelkie zmiany dotyczące weryfikowanej osoby. Dotyczy to między innymi kont założonych na różnych platformach, na których osoba jest aktywna, adresów mailowych i numerów telefonu, dokumentów czy plików które dostępne są np. na blogu badanej osoby, a wyniki w wyszukiwarce nam tego nie pokazały.
Istotne źródło informacji stanowią eksperci z określonej specjalizacji. Informacje zdobyte bezpośrednio od osób działających w danej dziedzinie pozwolą nam zdobyć orientację w analizowanym temacie. Nakreślą nowe spojrzenie, spostrzeżenia czy problemy, o których nie sposób czasem dowiedzieć się po przeprowadzonym researchu w sieci. W tym przypadku wiarygodność uzyskanych danych jest najczęściej na bardzo wysokim poziomie.
Przeprowadzając wywiad gospodarczy metodą OSINT, warto pamiętać o:
- Google to nie wszystko – warto wykonać research w innych wyszukiwarkach i dotrzeć dalej niż 3 karta w wynikach wyszukiwania;
- zbudowaniu odpowiednich słów kluczowych i zaplanowaniu strategii wyszukiwania, które przyspieszą Twoją pracę i unikną tzw. bańki informacyjnej;
- dogłębnej analizie i weryfikacji znalezionych informacji, które są elementami obowiązkowymi w wywiadzie gospodarczym (jeśli pojawiają się wątpliwości, zawsze warto zgłosić się do agencji, które zajmują się tym zawodowo);
- korzystanie z dostępnych narzędzi na rynku, które usprawnią i przyspieszą weryfikację (o jednym z nich przeczytasz tutaj).