Czy wiesz, że twoje nazwisko jest w bazie ISNP

by Iga Figiel
0 komentarz

Baza nazwisk udostępniona przez Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii nauk to gratka nie tylko dla językoznawców czy socjologów, ale także dla każdego, kto szuka przodków, prowadzi badania genealogiczne czy jest zainteresowany jest historią swoją i swojej rodziny.  

Internetowy słownik nazwisk w Polsce (ISNP) jest bazą ogólnodostępną i bezpłatną, posiada ok. 30 000 haseł odpowiadających nazwiskom używanym współcześnie w Polsce. Podstawą haseł stały się aktualne dane PESEL z rejestru z 2014 r. W bazie znajdują się nazwiska najczęściej używane w Polsce, więc tych rzadziej występujących jeszcze tam nie znajdziemy. Jeszcze – ponieważ słownik ma charakter otwarty, co oznacza, że jest stale uzupełniany.  

Jak znaleźć nazwisko?  

Słownik można przeszukiwać w sposób alfabetyczny. Jednak, kiedy poszukujemy konkretnego nazwiska, z pewnością wygodniejsze będzie skorzystanie z pola wyszukiwania. Tutaj możemy wpisać pełne brzmienie nazwiska lub spróbować szukać go po kombinacji liter znajdujących się na początku hasła, kończących hasło lub zawierających określoną grupę liter. Wyszukiwanie w słowniku jest intuicyjne, tak aby każdy mógł z łatwością znaleźć to, czego szuka. 

Jakie informacje możesz uzyskać, wyszukując dane nazwisko?  

Budowa hasła składa się z takich elementów, jak:  

  • liczba użytkowników i ranga w Polsce;  
  • geografia nazwiska w Polsce;  
  • formy żeńskie; 
  • zapisy historyczne;  
  • pochodzenie, prawdopodobne etymologie i motywacje;  
  • struktura słowotwórcza;  
  • warianty nazwiska;  
  • rozmieszczenie nazwiska w innych krajach;  
  • literatura.  

Jeśli interesuje nas na przykład nazwisko Gadacz, to po odnalezieniu go, można dowiedzieć się, że w Polsce nosi je 237 osób, a najwięcej w województwie śląskim – 51 osób. Możliwe utworzenie jest formy odmężowskiej tego nazwiska o brzmieniu: Gadaczowa. Nazwisko to pochodzi od wyrazu pospolitego, jest przezwiskowe, a osoby, które je dostawały były uważane za wróżbitów czy mędrków. Gadacza spotkamy nie tylko w Polsce, ale także w USA, Niemczech, Słowacji i Czechach.  

Z pewnością przydatnym rozwiązaniem w słowniku jest podanie informacji o rozmieszczeniu nazwisk w innych krajach. Autorki słownika zdecydowały się na podanie występowania w pięciu krajach: w Niemczech, Danii, Szwecji, Norwegii, Czechach i Słowacji. Jednak w niektórych hasłach możemy znaleźć też dane dotyczące np. Francji. 

Słownik jest otwarty dla każdego, może się przydać naukowcom różnych dziedzin. Dla językoznawców cennym źródłem wiedzy będą zakładki zawierające informacje o strukturze słowotwórczej nazwiska, o pochodzeniu czy etymologii. Jako użyteczne narzędzie w pracy mogą go także wykorzystać historycy czy antropolodzy. 

Jeśli poszukiwania w słowniku rozbudzą twoją ciekawość, to w sekcji Źródła znajdziesz wykaz prac, po które możesz sięgnąć, żeby poszerzyć swoją wiedzę.  

You may also like