Klasyfikacje statystyczne – z czym to się je?

by Justyna Trzeciakowska
0 komentarz

Urzędy statystyczne – zarówno krajowe jak i międzynarodowe – korzystają z rozmaitych klasyfikacji. W jaki sposób? W jakim celu? Dlaczego każdy profesjonalista informacji powienien je znać, rozumieć, umieć się w nich poruszać i wykorzystać w swojej pracy? Zapraszam do lektury!

Czym są i do czego służą klasyfikacje statystyczne?

Klasyfikacje to – najkrócej mówiąc – uporządkowane hierarchicznie spisy, np. działalności (zawodów, w jakich pracujemy) czy produktów i usług, które wytwarzamy, dostarczamy na rynek i handlujemy nimi.

Na klasyfikacjach opiera się zarówno gromadzenie danych przez urzędy statystyczne, jak i udostępnianie ich później użytkownikom czyli nam.

W praktyce odbywa się to następująco: przedsiębiorstwo zobligowane do raportowania w danym roku np. danych o swojej produkcji, wypełnia i składa do GUS odpowiedni formularz. Następnie dane zostają w GUS przetworzone i zagregowane w taki sposób, aby wygenerować statystyki sektora, a przy tym uniemożliwić identyfikację konkretnego przedsiębiorstwa (szczególnie ważne w przypadku mocno zmonopolizowanych branż).

Po tym wszystkim możemy skorzystać gotowych opublikowanych przez GUS danych lub – jeśli potrzebujemy dokładniejszych danych – zamówić je odpłatnie. Przygotowując zamówienie musimy się posłużyć odpowiednią klasyfikacją, by dokładnie sprecyzować, jakich danych potrzebujemy.

Różnorodność klasyfikacji

W statystyce znajdziemy różne klasyfikacje, z których najważniejsze to:

  • Klasyfikacje działalności – stanowią podstawę dla gromadzenia i udostępniania danych dotyczących przedsiębiorstw; zarówno o charakterze strukturalnym jak i koniunkturalnym.
  • Klasyfikacje produktowe – w oparciu o nie przedsiębiorstwa raportują do urzędów statystycznych dane o swojej produkcji, sprzedaży swych produktów czy stanie zapasów. Oddzielną grupę klasyfikacji produktowych stanowią te wykorzystywane w statystyce handlu zagranicznego.
  • Inne klasyfikacje dedykowane wybranym obszarom działalności, jak np. Polska Klasyfikacja Obiektów Budowlanych.

Niestety system klasyfikacji jest mocno zróżnicowany, co oznacza, że kraje często stosują  w różnych obszarach różne klasyfikacje. Poniższa tabela obrazuje, jakie klasyfikacje stosuje się w Polsce oraz Unii Europejskiej i krajach ONZ.

 

[table id=15 /]

 

Praca z klasyfikacjami

Jest względnie łatwo, gdy interesują nas statystyki dla jednego kraju, krajów należących do jednej organizacji międzynarodowej lub jednego zagadnienia, np. handlu zagranicznego. Poruszamy się wtedy w obrębie jednej lub dwu, ale korespondujących ze sobą klasyfikacji, więc nie trzeba się obawiać niespójności w definicjach produktów, a finalnie – wypaczonej metodologii w projekcie.   Przykład: nasza rodzima klasyfikacja Prodpol koresponduje ze stosowanym w Unii Europejskiej Prodcomem, a PKD (Polska Klasyfikacja Działalności) swoją strukturą odpowiada klasyfikacji NACE.

Co w przypadku, gdy np. potrzeba nam  danych  o produkcji i handlu zagranicznym  określonymi produktami, które przecież są raportowane wg różnych klasyfikacji? Wówczas z pomocą przychodzą nam urzędy statystyczne i tablice przejścia między klasyfikacjami.  Po przeanalizowaniu tablicy zauważymy, że statystycy udostępnili nam klucz, dzięki któremu łatwiejsze jest wygenerowanie danych, jakich potrzebuje nasz klient. Niekiedy jednak sprawa dotyczy krajów, gdzie nikt nie wytyczył drogi na skróty i taka harmonizacja klasyfikacji będzie naszym zadaniem. Mozolnym i wymagającym dużo uwagi, ale stanowiącym istotną wartość dodaną w realizowanym projekcie.
A oto źródła, gdzie możecie szukać pomocy w pracy z klasyfikacjami statystycznymi:

Klasyfikacje stosowane w Polsce: http://stat.gov.pl/Klasyfikacje/

Portal RAMON czyli wszystko w jednym miejscu.

 

Autor: Justyna Trzeciakowska

You may also like