Często w rozmowach o prawie przewijają się tytuły aktów prawnych, numery jednostek redakcyjnych, odwołania. W takich sytuacjach zawsze warto dla pewności sięgnąć do tekstu źródłowego. Przy braku dostępu do profesjonalnych systemów prawnych, użytkowanych przez pełnomocników i świadomości ciągłych zmian w obowiązujących przepisach z pomocą przychodzą bazy ogólnodostępne, takie jak np. ISAP. Czym jest i jak z niego korzystać? O tym poniżej.
ISAP, czyli Internetowy System Aktów Prawnych
ISAP, to baza zawierająca akty prawne obowiązujące w prawodawstwie polskim. Baza ta znajduje się na powszechnie dostępnej stronie sejmowej, pod adresem: isap.sejm.gov.pl i umożliwia darmowe wyszukiwanie aktów opublikowanych w Dzienniku Ustaw oraz w Monitorze Polskim. Wyszukiwanie odbywać się może na różne sposoby – i tak, możliwe jest przeglądanie aktów według roczników, według haseł oraz przez wyszukiwarkę pozwalającą na oddzielenie aktów obowiązujących i archiwalnych, wyodrębnienie daty, numeru i pozycji aktu, daty wydania, czy rodzaju, hasła lub nazwy własnej.
Czego szukać w Dzienniku Ustaw a czego w Monitorze Polskim?
W Dzienniku Ustaw publikowane są akty prawne takie jak m. in. Konstytucja, ustawy, rozporządzenia z mocą ustawy, rozporządzenia, umowy międzynarodowe, orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego dotyczące aktów prawnych opublikowanych w Dz. U., uchwały Rady Ministrów uchylające rozporządzenia ministra, akty prawne dotyczące stanu wojny i zawarcia pokoju, dotyczące referendum, wyborów Prezydenta oraz wyborów do Sejmu i Senatu, skrócenia kadencji Sejmu, stanu wojennego, stanu wyjątkowego, stanu klęski żywiołowej, czy uchwały Sądu Najwyższego w sprawie ważności wyboru Prezydenta RP, Sejmu, Senatu, referendum ogólnokrajowego. W Monitorze Polskim znaleźć można wydane na podstawie ustawy zarządzenia Prezydenta RP, uchwały Rady Ministrów i zarządzenia Prezesa Rady Ministrów, orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego dotyczące aktów publikowanych w Monitorze i aktów nieogłoszonych, regulaminy Sejmu, Senatu i Zgromadzenia Narodowego, niektóre akty urzędowe Prezydenta, decyzje Sejmu i Senatu w przedmiocie powołania i odwołania na stanowiska państwowe określone w Konstytucji i ustawach.
Nie tylko to, co obowiązuje teraz
Co istotne, wyszukiwarka ta pozwala na dostęp do aktów prawnych obecnie obowiązujących, ale też aktów archiwalnych. W omawianej bazie danych dostępne są opisy bibliograficzne wszystkich aktów prawnych opublikowanych od 1918 roku do chwili obecnej w Dzienniku Ustaw i Monitorze Polskim. Pozwala na określenie relacji między tekstem nowym, a innymi dokumentami opublikowanymi wcześniej i wcześniej obowiązującymi. Oprócz opisu ustawy baza zawiera tekst ustaw w brzmieniu ustalonym w trakcie procesu legislacyjnego, tekst ogłoszony oraz tekst ujednolicony, obejmujący zmiany naniesione mocą innych ustaw. Dostępne są także teksty przyjętych i opublikowanych rozporządzeń.
Jak rozszyfrować skróty?
Przy powołaniu się na tekst aktu prawnego wskazywany jest także publikator pozwalający na szybkie odnalezienie tekstu źródłowego. I tak, np. cytując regulacje z kodeksu cywilnego, zazwyczaj w nawiasie wskazuje się Dz.U.1964.16.94. Jak rozumieć ten zapis? Oznacza to, że kodeks cywilny opublikowany został w Dzienniku Ustaw z 1964 roku w numerze 16 na pozycji 94. Przeglądając nowsze akty prawne pamiętać należy, że od 1 stycznia 2012 roku oznaczenie aktu dokonywane jest z pominięciem numeru. Przy wyszukiwaniu w formularzu wskazuje się więc tylko rok i pozycję danego aktu.
Obecnie, przez fakt członkostwa w Unii Europejskiej jesteśmy także związani prawodawstwem unijnym. Gdzie go odnaleźć i jak z niego korzystać? O tym i innych możliwościach bazy EUR-LEx w następnym tekście z serii „Czwartek z prawem”.
