Bellingcat to organizacja dziennikarska, założona przez Eliota Higginsa w 2014 roku. Jej specjalizacją jest dziennikarstwo śledcze oparte na analizie otwartych źródeł. Ponadto dziennikarze Bellingcat wykorzystują dostępne publicznie informacje, między innymi nagrania wideo, zdjęcia satelitarne, media społecznościowe czy dane geolokalizacyjne. Ich praca polega na prowadzeniu dochodzeń w sprawie konfliktów zbrojnych, przestępczości oraz korupcji i szerzącej się dezinformacji.
Eliot Higgins i założenie Bellingcat
Eliot Higgins to obecnie brytyjski dziennikarz i pionier w dziedzinie pracy na otwartych źródłach. Przed rozpoczęciem swojej kariery, był zatrudniony w finansach i administracji. Przełomowym, w jego życiu, był rok 2012, kiedy jako bezrobotny, zaczął prowadzić bloga, pod pseudonimem „Brown Moses”. Zajmował się wtedy szeroką analizą materiałów wideo z wojny domowej w Syrii, monitorował ponad 450 kanałów dziennie na platformie YouTube w poszukiwaniu broni. Pozwoliło mu to na śledzenie i identyfikację nowych typów uzbrojenia w konflikcie. Co ciekawe Eliot Higgins nie miał wykształcenia z dziedziny dziennikarstwa, a jego wiedza była zdobyta w pełni samodzielnie. Jego działania przyciągnęły uwagę organizacji praw człowieka i mediów, co ostatecznie wpłynęło na jego decyzję o założeniu Bellingcat.
Początkowo zespół Bellingcat składał się z dziewięciu osób, w tym Eliota Higginsa i wolontariuszy. Nazwa organizacji pochodzi od angielskiej frazy „to bell the cat” i oznacza podjęcie się niebezpiecznego zadania dla dobra ogółu. Dla organizacji oznacza to pociąganie do odpowiedzialności i dążenie do prawdy. W 2018 roku powstał film dokumentalny o nazwie „Bellingcat: Truth in a Post-Truth World”. Ekranizacja zdobyła nagrodę Emmy w kategorii międzynarodowej dla filmu dokumentalnego. Ponadto w 2021 roku Eliot Higgins wydał książkę „We Are Bellingcat: An Intelligence Agency for the People”, opisał w niej historię powstania organizacji i metody pracy, jakie stosują dziennikarze.
Po założeniu Bellingcat organizacja szybko rozwinęła swoje metody, wykorzystując narzędzia OSINT do analizy konfliktów i działań przestępnych.
Działania dziennikarzy Bellingcat
Dziennikarze korzystają z zaawansowanych technik śledczych do badania wydarzeń globalnych. Dodatkowo firma opracowała i stosuje narzędzia, które wspierają ich działalność.
Organizacja korzysta z narzędzi do analizy danych, takich jak Octosuite, który pozwala na analizę danych opartych na języku Python, umożliwiającym analizowanie i przetwarzanie zbiorów danych. Dodatkowo dziennikarze Bellingcat posługują się narzędziami do archiwizacji treści internetowych, między innymi usług, które oferują strony internetowe. Pozwala to na zachowanie danych i ich późniejszą analizę. Szczególnie ważne, przy tym zabiegu są treści, które mogą zostać usunięte, bądź zmodyfikowane w przyszłości. Organizacja korzysta również z dostępnych analiz metadanych zdjęć. Pozwala to na identyfikacje godziny, daty i lokalizacji wykonania ilustracji, co często jest jednym z kluczowych aspektów podczas procesu weryfikacji danych. Warto wspomnieć, także o narzędziu dla dziennikarzy – OpenStreetMap. Pomaga ono w geolokalizacji obrazów i szerokiej identyfikacji, która opiera się na strukturach i obiektach widocznych na zdjęciach.
Śledztwo Bellingcat
Organizacja Bellingcat przeprowadzi szereg dochodzeń, które odbijają się szerokim echem i mają istotny wpływ na politykę międzynarodową, opinię publiczną i bezpieczeństwo.
W lipcu 2014 roku zestrzelono malezyjski samolot pasażerski MH17 nad wschodnią Ukrainą. Zdarzenie doprowadziło do śmierci 298 pasażerów. Eliot Higgins oraz Christo Grozev przeprowadzili szczegółowe śledztwo, wykorzystując zdjęcia satelitarne, materiały z mediów społecznościowych oraz dostępne dane. Dziennikarze ustalili, że za atak odpowiedzialny był rosyjski system rakietowy Buk. Śledztwo organizacji miało duże znaczenie i posłużyło jako cenne źródło informacji.
W marcu 2018 roku były rosyjski agent Siergiej Skripal i jego córka Julia zostali otruci w Wielkiej Brytanii. Dochodzeniem zajmował się Christo Grozev, identyfikując przy tym dwóch rosyjskich agentów GRU (Główny Zarząd Wywiadu rosyjskiego). Jak ujawniono byli oni odpowiedzialni za przeprowadzony atak. Bellingcat opublikowało raporty, które zostały potwierdzone przez brytyjskie służby wywiadowcze.
W sierpniu 2020 roku otruto rosyjskiego opozycjonistę Aleksieja Nawalnego. Dziennikarze Bellingcat, we współpracy z innymi organizacjami, przeprowadzili śledztwo, identyfikując zamachowców i tym samym agentów FSB (Federalna Służba Bezpieczeństwa Rosji). Wyniki dochodzenia potwierdziły międzynarodowe śledztwa i wywołały szerokie potępienie oraz sankcje wobec Rosji.
Działania Bellingcat miały istotny wpływ na opinię publiczną. Ponadto podkreśliły znaczenie dziennikarstwa śledczego w erze cyfrowej.
Wpływ na współczesne dziennikarstwo
Metody stosowane przez Bellingcat wpływają na ewolucje dziennikarstwa śledczego. Członkowie organizacji stale pokazują, że przy pomocy odpowiednich narzędzi i umiejętnościom można prowadzić rzetelne śledztwo. Dodatkowo dziennikarze udostępniają szkolenia i przewodnik oraz promują transparentność.
Członkowie organizacji podkreślają rosnące znaczenie analizy danych i umiejętności cyfrowych w dziennikarstwie. Sukcesy Bellingcat pokazują, że dysponując odpowiednimi technikami i narzędziami, można prowadzić śledztwo o znaczeniu globalnym. Dodatkowo podejście dziennikarzy kładzie nacisk na innowacyjność, współpracę i wykorzystanie technologii, a to może stać się przykładem dla przyszłych inicjatyw.
