Co do rzetelności, pewności i aktualności informacji patentowej nie ma żadnych wątpliwości. Informacja patentowa to informacje kompleksowe o charakterze naukowo – technicznym, prawnym i biznesowym, znajdujące się we wszelkiego rodzaju dokumentach odnoszących się do ochrony własności przemysłowej.
Patenty i bazy patentowe zawierają informację o istocie wynalazku (informacja naukowo – techniczna), zakresie ochronnym i stanie prawnym rozwiązań (informacja prawna), a także o istniejących produktach, konkurencji, trendach technologicznych, partnerach, aktywności patentowej przedsiębiorstw.
Informacja patentowa dzielona jest na cztery rodzaje informacji:
- o rozwiązaniach zgłoszonych do ochrony,
- o udzielonych prawach wyłącznych,
- o aktach prawych, czyli krajowe i międzynarodowe akty normatywne dotyczące ochrony własności przemysłowej,
- informacje uzupełniające w postaci publikacji, komentarzy, poradników, podręczników, klasyfikacji, opracowań naukowych i metodycznych, itp.
Źródła informacji patentowej
Dokumentacja literatura patentowa i patentowe bazy danych to źródła omawianych informacji. Każde źródło składa się z obszernych zasobów. Pierwsze z nich to opisy wzorów patentowych, skróty opisów patentowych, jaki i całościowe opisy patentów, czy dokumentacja zgłoszeniowa, rejestry patentowe i biuletyny (np. Biuletyn Urzędu Patentowego RP, Wiadomości Urzędu Patentowego RP). Zaś literaturą patentową są publikacje obejmujące teorię i praktykę prawa, i badań patentowych oraz wydania w postaci słowników, poradników, itd.
Bazy patentowe (komercyjne i niekomercyjne) to źródła informacji patentowej, których zasoby zawarte w bazach patentowanych mogą być prezentowane w postaci pełnych tekstów, faksymiliów patentowych bądź abstraktów. Istnieją dwa typy patentowych baz danych. Pierwsze to bazy komercyjne (TotalPatent, Patbase, Orbit, Thomson Innovation, Dialog), drugie to bazy, które rozpatrywane są w niniejszym artykule, czyli bazy udostępniane bezpłatne przez Internet przez urzędy patentowe i organizacje międzynarodowe zaabsorbowane własnością przemysłową.
Bogata lista patentowych baz danych znajduje się na stronie Międzynarodowego Towarzystwa Informacji Patentowej PIUG.
Obok baz patentowych także źródłem informacji patentowej są naukowo – techniczne bibliograficzne bazy danych jak np. Chemical Abstracts. Natomiast literaturę niepatentową, ale także zawierającą warte uwagi informacje (przydatne podczas badań nad stanem techniki) możemy wyszukiwać za pomocą źródeł takich jak Google Scholar czy CiteSeerX.
Jakie informacje w patentowych bazach danych?
Korzystając z patentowych baz danych uzyskać możemy szczegółowe informacje dotyczące wybranego patentu lub informacji przekrojowych, ale również szczegółowe dane dotyczące zestawień na podstawie większej ilości patentów np.
- rozwiązań technicznych,
- oryginalności rozwiązań,
- definicji programów badawczych,
- ustalenia stanu techniki w wybranej dziedzinie,
- kierunków rozwoju,
- rozwiązań technologicznych i konstrukcyjnych,
- oceny poziomów wynalazczości,
- aktywności patentowej,
- potencjalnych partnerów do współpracy,
- licencjobiorców i licencjonodawców,
- wynalazków i wynalazców w danej dziedzinie, itp.
Dla kogo informacja patentowa?
W pierwszej kolejności wydawałoby się, że dla rzeczników patentowych i ekspertów urzędów patentowych, którzy orzekają o udzieleniu praw wyłącznych, a następnie wynalazcy. Natomiast wszyscy stoją na równi, także przedsiębiorcy, doradcy biznesowi, kadra kierownicza, pracownicy naukowi, studenci, dla których informacja patentowa może być kluczowa w wyznaczaniu strategii biznesowych i badań naukowych.
Wyszukiwanie informacji patentowej w bazach prostsze z zastosowaniem klasyfikacji
Bazy patentowe zawierają ogromne ilości danych. W wyniku ich wielkości warte jest zastosowanie systemu klasyfikacyjnego przy przeszukiwaniu i wyszukiwaniu informacji. Najczęściej są one systemami hierarchicznymi stosującymi klasyfikacje rzeczową w oparciu o układ przedmiotowy.
Opracowanych jest kilka różnych klasyfikacji patentowych. Najczęściej występująca to MKP (IPC) – Międzynarodowa Klasyfikacja Patentowa (bezpłatne tłumaczenie MKP wraz z instrukcją zastosowania klasyfikacji jest dostępna na portalu internetowym IPU Urzędu Patentowego RP). MKP klasyfikuje zgłaszane wynalazki i wzory użytkowe. Korzystanie z klasyfikacji MKP ułatwia wyszukiwanie informacji w szczególności w celu badań nad nowościami, rozwojem, stanem techniki oraz ocenie poziomu wynalazczości. W poszczególnych bazach możemy spotkać się także z poniższymi klasyfikacjami:
- CPC – Cooperative Patent Classification, wspólna Klasyfikacja Patentowa EPO oraz USPTO,
- UCLA – Klasyfikacja Patentowa USPTO,
- FI-term – Klasyfikacja Patentowa Japońskiego Urzędu Patentowego.
Druga w kolejności wykorzystywana klasyfikacja Cooperative Patent Classification. Zapamiętać przy danej klasyfikacji należy, że jest ona jedynie stosowana w bazach patentowych, dlatego nie znajdziemy symboli tej klasyfikacji na dokumentach patentowych.
W bazach patentowych istnieje także możliwość stosowania operatorów logicznych.
Strategia wyszukiwawcza
Badania wstępne są kluczowym rozwiązaniem w strategii wyszukiwawczej. Opierają się one na uzyskaniu początkowych wyników wyszukiwawczych poprzez zastosowanie słów kluczowych. Na podstawie otrzymanych wyników należy zastosować kolejny krok polegający na analizie rezultatów dostarczonych w badaniu wstępnym. Analiza powinna wskazać kluczowe frazy, synonimy, nazwy np. zwyczajowe umożliwiające realizację prawidłowego procesu wyszukiwawczego. Uzyskane wyniki powinny ukazać także informacje dotyczące doboru prawidłowych klas klasyfikacyjnych. Na podstawie analizy powinno się sformułować instrukcję wyszukiwawczą i według niej zidentyfikować jak najwięcej odpowiadających wyników we właściwym wyszukiwaniu.
