Baza danych BazTech jest bibliograficzno-abstraktową bazą rejestrującą od 1998 r. informacje o artykułach z polskich czasopism z zakresu szeroko pojętych nauk technicznych oraz – w wyborze – z nauk ścisłych oraz ochrony środowiska.
W szczególności baza obejmuje swym zakresem następujące zagadnienia:
- architektura i urbanistyka
- automatyka i robotyka
- biocybernetyka i inżynieria biomedyczna
- biotechnologia
- budowa i eksploatacja maszyn
- budownictwo
- elektronika i elektrotechnika
- energetyka
- geodezja i kartografia
- górnictwo i geologia inżynierska
- informatyka
- inżynieria chemiczna, technologia chemiczna
- inżynieria materiałowa
- inżynieria produkcji
- inżynieria środowiska
- mechanika
- metalurgia
- telekomunikacja
- transport
- włókiennictwo.
Rozwój ruchu otwartej nauki i coraz powszechniej udostępniane pełne teksty artykułów na witrynach wydawców oraz nieustający wzrost znaczenia cytowań w ocenie naukowców, doprowadziło do rozwoju BazTech w kierunku bazy pełnotekstowej rejestrującej wykazy literatury. Najlepsze rekordy (opisy artykułów) zawierają zatem – poza danymi bibliograficznymi – również streszczenia, słowa kluczowe, afiliacje autorów, numery DOI (identyfikator dokumentu cyfrowego), link do tekstu publikacji oraz pełen wykaz cytowanej literatury, np. ten opis. Jakość i zakres wprowadzanych do bazy metadanych artykułów zależy w dużym stopniu od zasad publikowania w czasopismach oraz polityki wydawnictw w zakresie otwartego dostępu. W BazTech są ponadto rejestrowane szczegółowe informacje o czasopismach, zawierające dane wydawców i redakcji, numery ISSN, linki do witryn internetowych, punkty MNiSW oraz Impact Factor.
W bazie indeksowanych jest 646 tytułów czasopism (wg stanu z 14.04.2015 r.), z czego 492 ukazują się na bieżąco. Są to polskie czasopisma naukowe, popularno-naukowe, fachowe i branżowe. Większość z nich jest recenzowana, a ponad 70% znajduje się na wykazie czasopism punktowanych przez MNiSW. Periodyki rejestrowane w BazTech wydawane są przez uczelnie, instytuty naukowo-badawcze, PAN, stowarzyszenia naukowe i branżowe oraz wydawnictwa komercyjne. Częstotliwość jest też różnorodna – od miesięczników do roczników. Warto w tym miejscu nadmienić, że do bazy wprowadzane są wyłącznie informacje o artykułach merytorycznych – pomija się teksty sponsorowane, komunikaty itp.
Jaki jest cel tworzenia bazy? Dla kogo jest przeznaczona?
Twórcy BazTech ustalili na samym początku, że celem bazy będzie zaspokojenie potrzeb informacyjnych użytkowników w zakresie naukowej literatury technicznej, promocja dorobku polskiej myśli naukowej i technicznej oraz wspomaganie wypożyczeń międzybibliotecznych. W miarę rozwoju bazy, a przede wszystkim rosnącej liczby rejestrowanych czasopism, pierwszy cel przerodził się w „dostarczenie kompletnego i bezpłatnego źródła informacji o publikacjach w polskich czasopismach z zakresu szeroko pojętych zagadnień nauk technicznych”. Natomiast pojawienie się tendencji do „otwierania” nauki, a w tym czasopism – celem BazTech jest też wspieranie ruchu otwartej nauki poprzez udostępnianie pełnych tekstów publikacji rejestrowanych w bazie.
Odbiorcami bazy są głównie studenci, doktoranci i pracownicy naukowi polskich uczelni oraz pracownicy instytutów badawczych i instytutów naukowych PAN. Jednak ze względu na otwarty charakter bazy i tematykę, zaglądają do niej też uczniowie, inżynierowie, osoby zajmujące się praktycznymi rozwiązaniami technicznymi. Baza może też stanowić cenne źródło informacji dla pracowników różnych branż przemysłu i biznesu.
Tworzenie i udostępnianie BazTech
Baza danych jest tworzona przez Konsorcjum BazTech zrzeszające 23 instytucje, w tym 21 bibliotek akademickich oraz 2 instytuty naukowo-badawcze. Opisy artykułów opracowuje 95 redaktorów z tych instytucji, na podstawie przydzielonego im zestawu czasopism. Praca odbywa się zdalnie i bazuje na wspólnej kartotece tytułów czasopism, nazwisk autorów i słów kluczowych.
Pełne teksty artykułów dodawane są (w plikach PDF) do czasopism, których wydawcy podpisali stosowna umowę z ICM UW. Zasięg chronologiczny udostępnianych pełnych tekstów jest różny. Niektórzy wydawcy decydują się na przekazanie archiwalnych roczników, nawet od 1998 r., a inni zgadzają się na udostępnianie treści od bieżących numerów. Obecnie w BazTech indeksowanych jest 175 czasopism w wersji pełnotekstowej (wg stanu z 14.04.2015 r.), a liczba ta stale rośnie.
Baza BazTech udostępniana jest w sieci bezpłatnie. Metadane i pełne teksty utrzymywane są na serwerach ICM UW, który jest również twórcą interfejsu wyszukiwawczego i programu do edycji danych. Aktualizacja danych (opracowywanie rekordów) jest finansowane ze środków publicznych i wydawcy czasopism nie ponoszą żadnych kosztów indeksowania ich czasopism.
BazTech jest jednym z komponentów Wirtualnej Biblioteki Nauki, Biblioteki Nauki i Infony. Zasoby są indeksowane przez Google Scholar, Google i WorldWideScience.org, dzięki czemu publikacje z polskich czasopism technicznych są lepiej rozpowszechniane w sieci.
Autor: Lidia Derfert-Wolf, Koordynator merytoryczny BazTech
