Pytania członków rodziny o przeszłość nie zawsze pozwalają na kompletne odtworzenie historii rodziny. Przedstawiamy zestawienie źródeł, które pomogą wam odnaleźć przodków.
Jak znaleźć spadkobierców…, jak odnaleźć rodzinę…, jak zorganizować zjazd rodzinny… – to tylko niektóre z coraz częściej wpisywanych w wyszukiwarkę Google, fraz związanych z poszukiwaniami genealogicznymi. Temat w ostatnim czasie niezwykle modny i popularny. Coraz więcej pojawia się też zapytań o usługę poszukiwania przodków na portalach z ogłoszeniami. Poniżej znajduje się syntetyczny poradnik prowadzenia kwerendy związanej z genealogią oraz pierwsza część źródeł w postaci indeksów metrykalnych.
Od czego zacząć?
Każde poszukiwania warto zacząć od planu, w przypadku genealogii idealnym narzędziem etapizacji pracy może być drzewo genealogiczne. Opracowanie takiego własnego źródła informacji wskaż,e co już wie researcher, jakie informacje są pożądane oraz kto z rodziny może dysponować największą wiedzą na temat poszczególnych przodków. Drzewo genealogiczne można oczywiście rozrysowywać na papierze bądź przy pomocy arkuszy genealogicznych z serwisu Genealogia Polska, można skorzystać także z aplikacji online służących tym celom, jak np. MyHeritage, bądź programów, np. Brother’s Keeper, Drzewo Genealogiczne, Drzewo Przodków.
Ważną wskazówką już na początku poszukiwań jest, aby spisywać wszelkie istotne daty, miejsca i wydarzenia wraz z zaznaczeniem źródła danej informacji. Początkowo ocenione jako nieistotne informacje, w przyszłości mogą pomóc odnaleźć momenty, w których ktoś z żyjących członków rodziny mógł spotkać osobę, którą opisujemy.
Dokumenty drukowane
Ogromnym zasobem są dokumenty będące w posiadaniu rodziny, bądź te, które można pozyskać w urzędach administracji publicznej, związkach wyznaniowych, zakładach pracy czy szkołach:
- akty z urzędów stanu cywilnego: urodzenia, ślubu, śmierci;
- dowody ceremonii kościelnych: chrzest, pierwsza komunia, bierzmowanie, wstąpienie do stanu duchownego czy zakonu, pogrzeb;
- dokumenty tożsamości: dowód osobisty, paszport, legitymacje;
- dokumenty zatrudnienia: umowy o pracę, umowy cywilnoprawne, świadectwa pracy, pokwitowania odbioru pensji;
- dokumenty ubezpieczeniowe: umowy, polisy, pisma z zakładów ubezpieczeń;
- dokumenty własnościowe: umowy kupna-sprzedaży, akty własności, dokumenty hipoteczne, umowy kredytowe;
- dokumenty prywatne: zdjęcia, pamiętniki, listy, wycinki z gazet.
Indeksy metrykalne
Cennym źródłem informacji są indeksy metrykalne dostępne z poziomu serwisów. Co prawda brak ogólnopolskiego kompleksowego źródła, jednak warto przejrzeć także bazy, które zawierają choćby fragmentaryczne dane, tym bardziej, gdy któryś z projektów obejmuje obszar geograficzny, w którym mogli żyć poszukiwani przodkowie.
Geneteka – baza, która za pośrednictwem wolontariuszy i instytucji współpracujących, indeksuje urodzenia, zgody i małżeństwa. W sumie w Genetece znajduje się obecnie blisko 16 mln rekordów, z czego ponad połowę stanowią urodzenia. Poza rokiem urodzenia/zgonu/małżeństwa oraz nazwisk osób, indeks zawiera numery aktów, nazwy parafii oraz miejsce przechowywania odpowiedniej księgi. Najdokładniej opracowano dotychczas rejony: mazowiecki, łódzki, świętokrzyski, kujawsko-pomorski i pomorski.
PomGenBaza – Pomorskie Towarzystwo Genealogiczne stworzyło bazę, która zawiera szeroki zakres informacji: chrzty, śluby, zgony, cmentarze i pomniki. Do dyspozycji szukającego pozostają ponad 3 mln rekordów, w tym najwięcej dotyczących chrztów (ok. 1,7 mln), dalej zgonów (ok. 1 mln), ślubów (ok. 400 tys.), cmentarzy (ok. 40 tys.) oraz pomników (ok. 7 tys.) z rejonu Pomorza. Ponadto twórcy tworzą także indeksy ksiąg metrykalnych parafii i urzędów stanu cywilnego oraz indeksy cmentarzy i pomników.
Poznan Project – w ramach projektu indeksacji małżeństw z wielkopolski, stworzono bazę aktów małżeństw z terenu Wielkopolski i Kujaw dla zakresu lat 1800-1899. Jest to ciekawe źródło dla osób wykonujących poszukiwania na terenie dawnego Wielkiego Księstwa Poznańskiego (zabór pruski) jak również części Wielkopolski znajdującej się w XIX wieku pod zaborem rosyjskim (powiaty: Słupca, Konin, Koło, Kalisz, Turek), i na terenie innych regionów związanych historycznie z Wielkopolską (Wałcz, Złotów) i przylegających obszarów pogranicznych (Tuchola, Radziejów, Sieradzkie). Baza zawiera ok. 1,2 mln rekordów.
BaSIA – na mocy porozumienia Archiwum Państwowego w Poznaniu z Wielkopolskim Towarzystwem Genealogicznym „Gniazdo” podjęto inicjatywę indeksacji udostępnionych w Internecie skanów ksiąg metrykalnych. Projekt zakłada transkrypcję wizualnych materiałów archiwalnych na przeszukiwalne rekordy bazy przez wolontariuszy. Najwięcej danych geograficznie dotyczy Polski zachodniej i środkowej. Na ok. 2,3 mln rekordów, najwięcej informacji pochodzi z zasobów Archiwum Państwowego w Poznaniu (ok. 1,5 mln), Archiwum Archidiecezjalnego w Poznaniu (ok. 140 tys.) oraz jego oddziału w Koninie (ok. 250 tys.).
LubGens – Lubelskie Korzenie – w ramach regionalnej bazy indeksów ksiąg metrykalnych Lubelszczyzny szukający mają dostęp do ok 3,8 mln rekordów z 380 parafii z regionu. Poza rokiem urodzenia/zgonu, nazwiskiem oraz numerem aktu, w uwagach umieszczane są informacje o rodzicach, współmałżonku, wieku w chwili zgonu. Dodatkowo większość dokumentów zaopatrzono w odnośniki do skanów ksiąg.
Podsumowanie
W kolejnej części pojawi się kilka słów na temat źródeł indeksujących źródła, czyli innego stylu poszukiwań genealogicznych, a także o wyszukiwarkach nekrologów i grobów, cmentarzach online, czy specjalistycznych źródłach dotyczących osób związanych z II wojną światową.
