W obowiązującym stanie prawnym w niemal wszystkich sprawach które nas dotyczą możemy działać osobiście lub przez pełnomocnika. Pełnomocnik reprezentując nasze interesy dokonuje czynności w naszym imieniu, dzięki czemu nie tylko możemy działać sprawniej i szybciej, ale przede wszystkim możemy skorzystać z wiedzy i kompetencji umocowanego przez nas pełnomocnika.
Rodzaje pełnomocnictwa
Prawo cywilne przewiduje możliwość udzielenia pełnomocnictwa ogólnego – do dokonywania wszelkich czynności zwykłego zarządu, a zatem do wszelkich zwykłych czynności, związanych z codziennym funkcjonowaniem. Pełnomocnictwo takie pod rygorem nieważności musi być udzielone na piśmie. Możliwe jest także udzielenie pełnomocnictwa umożliwiającego działanie w czynnościach przekraczających zwykły zarząd – takie pełnomocnictwo musi określać rodzaj czynności i przybierać formę dla tej czynności wymaganą (np. pełnomocnictwo do sprzedaży nieruchomości tak jak sama sprzedaż musi być udzielone w formie aktu notarialnego).
Prokura
Pełnomocnikiem przedsiębiorcy umocowanym do działania w jego imieniu w zakresie czynności sądowych i pozasądowych związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa, jest prokurent. Prokura jako szczególny rodzaj pełnomocnictwa także powinna być udzielona w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Co więcej, fakt udzielenia lub odwołania prokury przedsiębiorca zobowiązany jest zgłosić do rejestru, do którego jest wpisany (CEiDG w przypadku jednoosobowych działalności gospodarczych i KRS w przypadku spółek).
Pełnomocnictwo do reprezentowania przed sądem cywilnym
W postępowaniu przed sądem możemy ustanowić tzw. profesjonalnego pełnomocnika, czyli adwokata lub radcę prawnego, zaś w sprawach dotyczących własności przemysłowej także rzecznika patentowego. Ponadto, w sprawach przed sądem cywilnym naszym pełnomocnikiem może być także osoba sprawująca zarząd naszym majątkiem, osoba pozostająca z nami w stałym stosunku zlecenia (jeżeli przedmiot sprawy dotyczy zakresu tego zlecenia), czy współuczestnik sporu rozpatrywanego przez sąd. Spośród członków rodziny reprezentować mogą nas również rodzice, małżonek, rodzeństwo lub zstępni (czyli dzieci, wnukowie), wstępni (dziadkowie) oraz osoby przysposobione.
Od 1 stycznia 2016 roku możliwe jest także reprezentowanie przez osobę posiadającą licencję doradcy restrukturyzacyjnego w sprawach restrukturyzacji i upadłości.
Co ciekawe, osobę prawną lub przedsiębiorcę przed sądem reprezentować może również jej pracownik, a także pracownik organu nadrzędnego.
Pełnomocnictwo do reprezentowania w postępowaniu administracyjnym
W postępowaniu administracyjnym, czyli przed organami administracji publicznej pełnomocnikiem może być każda osoba fizyczna posiadająca zdolność do czynności prawnych. Co ciekawe, pełnomocnictwo może być udzielone na piśmie, w formie dokumentu elektronicznego lub zgłoszone do protokołu. W sytuacji, gdy sprawa jest mniejszej wagi, czyli dotyczy czynności mniej istotnych organ może nie żądać dokumentu pełnomocnictwa, jeżeli pełnomocnikiem ustanowiony jest członek najbliższej rodziny strony lub jej domownik, a nie zachodzą wątpliwości co do udzielenia upoważnienia do działania za daną osobę i zakresu tego upoważnienia.
Nieco inaczej wygląda sytuacja w przypadku postępowania przed sądem administracyjnym. Tu, podobnie jak przed sądem cywilnym pełnomocnikiem może być adwokat lub radca prawny, a oprócz nich także współuczestnik sporu, małżonek, rodzeństwo, wstępni (dziadkowie) lub zstępni (dzieci, wnukowie) strony oraz osoby przysposobione. Tu także pełnomocnikiem przedsiębiorcy lub osoby prawnej może być pracownik tej jednostki lub jej organu nadrzędnego.
